Gaćasta kukumavka je mala sova velike okrugle glave, kratkog repa, krupnih žutih očiju. Ne poseduje uškice. Osnovna boja perja je sivo-braon sa belim tačkicama.
Staništa gaćaste kukumavke su očuvane visokoplaninske četinarske i mešovite šume (Tara, Zlatar, Kopaonik, Stara Planina). Pravo rasprostranjenje ove vrste je još uvek nedovoljno poznato usled nedostatka istraživanja. Procenjena populacija u Srednjoj Srbiji je 60-110 parova.
Gaćasta kukumavka je delimična selica koja se pomera za vreme jakih zima i velikih snegova u staništa u kojima lakše dolazi do hrane (čak i u gradove). Mlade ptice lutaju više stotina kilometara od mesta izleganja.
Naseljava uglavnom prirodne četinarske šume sa dosta starih stabala, kao i mešovite šume sa grupama listopadnih stabala.
Tipična noćna sova koja većinu aktivnost obavlja od sumraka do svitanja. Život provodi usamljeno ili u paru. Preko dana se odmara na grani dobro sakrivena uz stablo ili u duplji drveta. Oglašava se jedino tokom mirnih, vedrih noći.
Osnovna hrana gaćaste kukumavke su mali glodari (voluharice, miševi) i krtice, retko ptice. Plen osmatra i lovi sa grana ili panjeva.
Gnezda su najčešće smeštena u dupljama koje su napravili krupniji detlići (crna žuna, planinski detlić). Prihvata posebno napravljene kutije za gnežđenje. Tokom marta i aprila ženka polaže 3-6 jaja u razmaku od po 1 dan. Mladi se izležu nakon 4 nedelje, a posle 1 meseca napuštaju gnezdo. Postaju samostalni u starosti od 3 meseca.
Gaćaste kukumavke su ugrožene sečom i uništavanjem starih šuma i stabala u njima, izgradnjom vikendica, hotela i skijališta na planinama, probijanjem puteva kroz šume, pesticidima koji se koriste u šumarstvu.